زندگینامه حکیم بزرگمهر

 

مجسمه ی حکیم بزرگهر در میدان بزرگمهر اصفهان

بُزُرْگْمِهْر بُخْتَگان(سده ۶ میلادی) فرزند بُختَگ ، وزیر خردمند خسرو انوشیروان شاهنشاه ساسانی بود. در برخی نوشتار بزرگمهر با برزو یا برزویه پزشک دربار انوشیروان یکسان انگاشته شده است که شاید به دلیل هم‌زمانی این دو بوده باشد.

نخست بزرگمهر برای آموزش و پرورش فرزند انوشیروان، هرمز گماشته شده‌بود. هرمز نسبت به بزرگمهر خوش رفتاری ننمود و استاد را از خود آزرد، اما سپس از کرده خود پشیمان شد و جایگاه بزرگمهر بالا گرفت، تا آنکه به وزارت رسید و در امور کشوری با شایستگی بسیار به انوشیروان خدمت نمود.

بزرگمهر (بوذرجمهر) 18 دیماه حدود ششصد پس از میلاد و قبل از ظهور اسلام در شهر مرو استان خراسان زاده شد . حکیم بزرگمهر یکی از چهار حکیم  بزرگ و مشهور تاریخ ایران است  پس از او به ترتیب زمان زندگی  "حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی" ، "حکیم عمر خیام نیشابوری" و "حکیم ارد بزرگ" در این سرزمین بالیده اند .

دو شباهت شگفت آور چهار حکیم تاریخ ایران

گفتنی است شباهت عجیبی در زاد روز 4 حکیم تاریخ ایران وجود دارد هر چهار نفر آنها در  یک منطقه از جهان بدنیا آمده اند و هر چهار نفر آنها در دیماه سال خورشیدی (و ژانویه سال میلادی) و در یک هفته بدنیا آمده اند که این هفته را فارسی زبانان جهان هفته حکمت می نامند . به این ترتیب که : 13 دیماه روز تولد حکیم ابوالقاسم فردوسی است ، 17 دیماه روز تولد حکیم ارد بزرگ است ، 18 دیماه روز تولد حکیم بزرگمهر است و 20 دیماه روز تولد حکیم عمر خیام نیشابوری است از این روی 13 تا 20 دیماه را هفته حکمت می نامند.

13 دیماه روز تولد حکیم ابوالقاسم فردوسی

17 دیماه روز تولد حکیم ارد بزرگ

18 ددیماه روز تولد حکیم بزرگمهر

20 دیماه روز تولد حکیم عمر خیام نیشابوری

زادگاه چهار حکیم تاریخ ایران در استان خراسان ایرانزمین ، با مربع قرمز رنگ مشخص شده است.

خردمندی و تدبیر

داستان‌های بسیار از خردمندی او گفته‌اند. از داستان‌های مشهور بزرگمهر پاسخی است به این پرسش در پیشگاه انوشیروان داده است:

که بزرگ‌ترین بدبختی چیست؟

فیلسوف یونانی گفت پیری و کُودنی که با تنگدستی و نداری با هم باشد، دانشمند هندی گفت بیماری های جسمی که با دردهای روحی فزون گردد، بزرگمهر گفت که آدمی ببیند که عمرش در حال به پایان رسیدن است و کار نیکی نکرده باشد، این بدترین بدبختی هاست. این پاسخ در پیش خسرو بسیار پسندیده آمد و مقام و ارج بزرگمهر در برابر دانشمندان و فیلسوفهای خارجی نمایان شد.. اهل اندیشه او را حکیم یکم می خوانند ، حکیم فردوسی توسی ، حکیم خیام نیشابوری و حکیم ارد بزرگ ، حکمای دوم ، سوم و چهارم هستند  به این چهار تن حکمای چهارگانه نیز گفته می شود .

همچنین گویند وقتی پادشاه هند دستگاه شطرنج نزد پادشاه ایران فرستاد، بزرگمهر اسرار آنرا کشف کرد و در برابر بازی نرد را اختراع نمود. این رویداد در متنی پهلوی بنام چترنج نامک آمده است. نوشتاری بزبان پهلوی بنام پندنامگ وزرگمهر بختگان یعنی پندنامهٔ بزرگمهر پسر بختگان بدو منسوب است که دارای ۴۳۰ کلمه است.

همچنین در جوامع الحکایات آمده است روزی از سرزمین روم نامه ای به انوشیروان رسید. در نامه مطلبی معما گونه نوشته شده بود. همه دانشمندان بزرگ شهر جمع شدند تا نامه را بخوانند، اما نتوانستند ولی بزرگمهر مطالب آنرا فهمید و مفهوم نامه را ترجمه کرد.

از بزرگمهر حکیم جملات حکیمانه بسیاری برجای مانده که همه نشانده خرد و اندیشه فرای اوست.

جملاتی از حکیم بزرگمهر :

حکیم بزرگمهر : روشندل  و نکته دان کسی است که سخنان کوتاه و پر معنی بگوید

حکیم بزرگمهر : بیهوده گوی در نظر هیچ کس قدر ندارد

حکیم بزرگمهر : دل آدمی بنده آرزوست ، سرشتها یکسان نیست ، هر کس خویی دارد ، و جویا و خواهان چیزی است

حکیم بزرگمهر : برترین دانش ها یزدان پرستی است

حکیم بزرگمهر : دانایان روشندل می دانند که دوران زندگی دراز نیست ، تن آدمی از این جهان است و روان از سرای دیگر
حکیم بزرگمهر : دل در آرزوی آنچه دسترسی بدان متصور نیست نباید بست ، از آنکه مایه رنج تن و بلای جان است

حکیم بزرگمهر : هر که تن درست و نیرو دارد هرگز سخن نادرست نمی گوید . دروغگویان همه بیمار و ناتوان و زبون اند
حکیم بزرگمهر : برای نادان پیرایه ای سزاورتر و زیباتر از خاموشی نیست

حکیم بزرگمهر : توانگر راستین کسی است که آز در دلش راه نیافته است

حکیم بزرگمهر : خرد بر سر جان چون افسری تابنده است و مدارا و مهربانی به قدر همسنگ خرد است

حکیم بزرگمهر : برای آدمی دشمن دانا از دوست نادان بهتر است

حکیم بزرگمهر : کسی که به آنچه دارد رضا و خرسند است هرگز رنج و تیمار و بدی در دلش راه نمی یابد
حکیم بزرگمهر : هرکس گوش نصیحت نیوش داشته باشد ، و دل به آموختن بسپارد ، بسا سخنان سودمند که از دانایان بشنود
حکیم بزرگمهر : آنکه در آموختن جهد نمی کند هرگز نباید در انجمن دانایان لب به گفتار بگشاید
حکیم بزرگمهر : هر که را زر و سیم و خواسته است باید در خرج کردن اندازه نگهدارد ، نه چندان گشاده دست باشد که مدتی کوتاه بی چیز و بینوا گردد ، و نه چندان در نگهداری آن بکوشد و برخود سخت بگیرد که به مال اندوختن و خست طبع منسوب و معروف شود
بوزرجمهر : سخنی که سودی در آن نیست نگفتن بهتر ، چه سخن بی سود در مثل مانند، آتشی است که دودش بسیار و گرمی و فروغش سخت اندک باشد
حکیم بزرگمهر : کوشیدن به کار ناشدنی خلاف خرد است که در آهن به آب رخنه نتوان کرد
بوزرجمهر : شاه به دانایی و خاطر نگهداشتن مردمان نامبردار است نه به خودستایی و غرور و بیدادگری
حکیم بزرگمهر : کسی که به حکمت پروردگار معتقد و خستو باشد به بد ونیک روزگار نمی پردازد چنین بنده ای در پرستیدن یزدان بیشتر می کوشد و از بد سکالی و پیروی دیوان می پرهیزد ، ناکردنی نمی کند و از رنجه کردن بی گناهان بیزاری می جوید
حکیم بزرگمهر : باید پیوسته به پروردگار بی همتا رو آوریم ، در هر کاری او را بینا دانیم و باور کنیم که روزی ده مختار اوست
حکیم بزرگمهر : اگر شاه به تو مهربان باشد دلیر و گستاخ مشو ، از آنکه طبع شاه چون آتش است و دل شیر از آن می هراسد

حکیم بزرگمهر : اگر  کوه با همه سنگینی و عظمت و صلابت  که وی راست فرمان شاه را سبک دارد تیره رای خیره سری بیش نیست.

زندگی نامه بزرگمهر . ارد بزرگ ویکی پدیا . بزرگمهر حکیم . حکیم بزرگمهر . حکیم ارد بزرگ . شرح حال بزرگمهر  . داستانی از زندگی بزرگمه . ارد بزرگ . بزرگمهر بختگان  . بانو ورتا . بزرگمهر . ارد بزرگ ویکیپدیا . بزرگمهر حکیم کیست؟  . زندگینامه بزرگمهرحکیم . زندگینامه بزرگنهر . بزرگ مهرحکیم . شرح حال بزرگمهر بختگان . بزرگمهر حکیم که بود . زندگی نامه ی بزرگمهر حکیم . زندگینامه بزرگمهر . بزرگمهر.حکیم . سخنان نایاب . مدرسه کوشش دراسکو . بزرگمهر کیست . زندگینامه اپیکتوس . زندگی نامه بزرگ مهر  . حکیم بزرگ مهر . حکیم ارد بزرگ ویکیپدیا . بزرگمهر که بود . شرح حال شخصیت بزرگمهر . حکیم اردبزرگ کیست . زندگی نامه حکیم بزرگمهر . اردبزرگ . ارد ویکی پدیا . زندگی نامه حکیم بزرگ مهر . تحقیق درباره بزرگ مهر . تحقیق در مورد بزرگمهر حکیم . بزرگمهر حکیم . زندگی بزرگمهر  . زندگی نامه بزرگمهر . زندگی نامهی بزرگمهر بختگان . زندگی نامه شخصیت بزرگمهر . داستانی درمورد زندگی بزرگمهر . خلاصه شرح حال بزرگمهر . داستان شرح حال حکیم بزرگمهر بختگان . دانشمند بزرگ ایرانی بزرگمهر  . معنی مجسمه میدان بزرگمهر اصفهان . شخصیت بزرگمهر حکیم یا داستانی از زندگی او . شرح حال زتدگی بزرگمهر . در مورد شخصیت بزرگ مهر . شرح حال حکیم بزرگمهر . شخصیات بزرگمهر حکیم  . زندگی نامه بزرگمهر حکیم . بزرگمهر حکیم" . بزرگمهر چه کسی بود . بزرگ مهر حکیم . حیم بزرگمهر . درموردشخصیت/بزرگمهروشرح.حال/یادستانی/اززندگی . معنی بزرگمهر حکیم